Vranckx: Ja, maar als je kind bent, denk je dat dat een onbereikbare droom is. Ik las toen strips van Kuifje, de reporter die de wereld rondreisde, maar evengoed droomde ik ervan om astronaut te worden, of piloot.

Vranckx: Ik heb in Leuven geschiedenis gestudeerd. Ook dat is iets wat teruggaat op mijn kindertijd, toen ik allerhande boekjes over historische gebeurtenissen zat te lezen. Geschiedenis leunt wel aan tegen het reporterschap. Op de universiteit vond ik geschiedenis vaak 'te oud'. In het eerste jaar moesten we middeleeuwse heiligenlevens bestuderen, en dat was not my cup of tea. Maar geleidelijk aan werd het actueler. Uiteindelijk kwamen we bij internationale politiek en hedendaagse geschiedenis terecht, waar ik trouwens ook een paar jaar heb gewerkt, in het Centrum voor Vredesonderzoek en Ontwikkeling van de KU Leuven. Dat was interessant, maar ik voelde me te veel opgesloten. Een reporter gaat de geschiedenis ter plekke meemaken, en dat leek me nog veel waardevoller. Vandaar dat ik ben terechtgekomen in wat ik doe.

 

 

Vranckx: Ik kon in elk geval niet blijven werken aan de universiteit, want dat was een kortlopend contract. Toen heb ik journalistenexamen gedaan bij de VRT. Dat ik dit kan doen, is ideaal. Met mijn geschiedkundige achtergrond kan ik de geschiedenis verslaan terwijl ze gebeurt. Daarom wou ik niet zomaar het dagelijkse Wetstraatgebeuren volgen. Dat vond ik minder boeiend. De grote wereldgeschiedenis, daar wou ik getuige van zijn, en die kans heb ik bij de VRT heel snel gekregen. Ik heb de revolutie in Roemenië meegemaakt, en daarna de eerste Golfoorlog en de Vredesakkoorden van Oslo. Tja, dan ben je vertrokken.

Vranckx: Tegenwoordig wel ja. Waar iets verandert, daar moet je staan. Door wat ik doe voor Het Journaal kom ik automatisch op plaatsen terecht waar revoluties plaatshebben. Daar is ook mijn programmareeks De Revolutieroute uit gegroeid. Eigenlijk wilden we eerst een ander programma maken, maar de actualiteit heeft er anders over beslist. Voor Het Journaal kom ik in de dagelijkse geschiedenis terecht, daar serveer ik een soort fastfood, maar tegelijk krijg ik de kans om er ook van op afstand naar te kijken. Betekent dit meer? Is dit meer dan een voetnoot? Wordt dit een hoofdstuk in de geschiedenisboeken? Dat kan ik tonen in een programma als De Revolutieroute. Wat nu in de Arabische wereld gebeurt, is veel fundamenteler dan een betoging op het Tahrirplein in Cairo of de burgeroorlog in Syrië.

Vranckx: Nee, voor de mensen in de Arabische wereld is dit zonder twijfel de moeder van alle revoluties. Daar gebeurt iets fundamenteels en onomkeerbaars, al weten we nog niet waarin het gaat uitmonden.

Vranckx: Dat is juist het fascinerende van mijn job. En ik wil er ook nederig in zijn. Mijn analyses zullen misschien niet altijd de lakmoesproef van de geschiedenis doorstaan, dat is juist. Maar dat wil niet zeggen dat ik het niet moet proberen. Terwijl ik ergens iets voor mijn eigen ogen zie gebeuren, stel ik me al de vraag: hoe zal ik dit binnen tien jaar bekijken? Dat kun je nog niet weten, maar toch probeer ik het.

Vranckx: (denkt na) De Vredesakkoorden van Oslo. Ik dacht toen dat ik een nieuwe job moest gaan zoeken, want dat er vrede in het Midden-Oosten zou komen. Tja, toen was ik nog wat naïever dan nu. En de aanslagen van 11 september 2001, stellen die meer voor dan een voetnoot in de geschiedenis? Da's een moeilijke. Ik weet het zelf nog niet goed. Als Bush niet had gereageerd met oorlogen, waren die aanslagen in het licht van de geschiedenis waarschijnlijk minder belangrijk geweest. Misschien hebben wij Al Qaida wel belangrijker gemaakt dan het is. Ook dat is een inschatting die je moet maken.

 

 

Vranckx: Ik vertrek altijd met hetzelfde ploegje: cameraman, klankman, monteur, met wie ik al tien tot twintig jaar samenwerk. Wij kunnen onze automatismen baseren op elkaar. Samen uit, samen thuis. Maar daarnaast hebben we ook lokale fixers nodig. De kwaliteit van een buitenlandse reportage staat of valt met de mensen die je ter plekke ontmoet. In de loop der jaren wordt je netwerk ruimer en dieper. Maar in Syrië is dat moeilijk. Dat is altijd een gesloten land geweest, en je moet er vandaag ofwel clandestien, ofwel onder controle van de regering proberen binnen te geraken. Daar hebben we gewoon nog geen netwerk, wat het veel riskanter maakt. In Syrië weet ik nog niet wie ik kan vertrouwen. Zo wordt het veel moeilijker om de werkelijkheid in te schatten. Daarvoor moet je je bronnen durven te bekritiseren. Waarom zegt iemand iets? Dat lijkt misschien evident, maar in een oorlog heeft iedereen een boodschap, en die komt altijd op hetzelfde neer: de ander is slecht en ik ben goed. Aan de overkant zeggen ze hetzelfde, en allebei halen ze schurkenstreken uit.

Vranckx: Natuurlijk! Absoluut. Dat wordt me soms wel eens verweten, op Facebook en zo, op de fantastische vuilnisbak genaamd internet. Maar waarom zou ik alleen maar gelijkgezinden aan het woord laten? Als ik indertijd de kans had gekregen om Osama Bin Laden te interviewen, hoe verwerpelijk die schurk ook is geweest, uiteraard had ik dat gedaan!

Vranckx: Ik krijg van de VRT voldoende middelen om te doen wat ik moet doen. Als ik het daar niet mee kan doen, dan is er iets fout. Tegenwoordig wordt zeer veel geld gevraagd door schimmige figuren om journalisten Syrië binnen te smokkelen. Dat kunnen wij ons niet permitteren, maar ik zou het ook niet willen. Hoe authentiek is dan nog de informatie die je gaat sprokkelen? Bovendien dwingt een beperkter budget me om creatiever te zijn. Ik kan geen interview krijgen met president Assad, en de Amerikaanse stafchefs zitten ook niet op mij te wachten. Dan moet je andere onderwerpen zoeken, andere kanalen aanboren. En dat is maar goed ook, want als iedereen hetzelfde zou doen, zou de journalistiek er maar triestig aan toe zijn.

Vranckx: Mensen blijven mensen, waar ook ter wereld, in welke omstandigheden ook. Dat wil ik tonen. Een Pakistaan met een Kalasjnikov, een Irakees in moeilijke omstandigheden, het zijn allemaal mensen. Wat ik vrees, en wat ik in de loop der jaren voel opkomen in de maatschappij, is dat de andere wordt ontmenselijkt. Dat is nefast. Dat is de eerste stap naar ellende. Vandaar dat ik zo graag mensen aan het woord laat. Het lijkt misschien klein, maar als ik dat kan bijbrengen en beklemtonen, dan heeft wat ik doe, zin gehad.