Terwijl vakbonden verwoed onderhandelen over werkduurverkorting en nogal wat werknemers worstelen met een burn-out, zijn er ook mensen die maar niet genoeg krijgen van hun job. Ze staan op met hun werk, gaan ermee slapen, en 's nachts dromen ze ervan. Zeven dagen op zeven. And they love it. Het zijn workaholics, en GUIDO probeert een gaatje te prikken in hun overkokende agenda.
"Ik lap de regels van de romanschrijverij bewust aan mijn laars."
Al dertig jaar, sinds zijn debuut Het Zinneloze Zeilen uit 1982, rijgt Herman Brusselmans de ene roman aan de andere. "Dertig jaar schrijven, dat is gewoon een kwestie van voortdoen," aldus de nuchtere analyse van de immer langharige schrijver. "Elk jaar een boek of twee, en op den duur kom je dan bij een jubileum terecht." Toch springt zijn nieuwste roman Guggenheimer in de mode extra in het oog, want het was al 13 jaar geleden dat Brusselmans nog eens zijn meest extravagante personage had opgevoerd.
GUIDO: Even duiden: Guggenheimer was de ster van drie beruchte romans uit de tweede helft van de jaren negentig, waarin toenmalig bekend Vlaanderen genadeloos door de mangel werd gehaald.
Brusselmans: Met een proces van mode-ontwerpster Ann Demeulemeester tot gevolg, zodat ik besloot ermee te stoppen. Ik vond, achteraf gezien ten onrechte, dat mijn Guggenheimer-boeken stonden of vielen met het feit dat er bekende Vlamingen in voorkwamen. Dat aspect van mijn werk, het polemische, het lachen met bestaande mensen, heb ik toen op een laag pitje gezet. Maar Guggenheimer is altijd in mijn achterhoofd blijven sluimeren.
GUIDO: Heb je gewacht tot het stof ging liggen?
Brusselmans: Ach, het stof was na een jaar al gaan liggen. Weliswaar niet voor mij, want voor mij is het proces Demeulemeester altijd wel een punt gebleven, en de figuur Guggenheimer is voor mij nooit echt weggeweest. Misschien heb ik te lang gewacht? Het zij zo. Ik werk vaak met impulsen. Iets kan heel lang sluimeren in mijn achterhoofd, en dan knalt het er ineens uit. Met aankopen heb ik dat ook. Ik zit maanden- of jarenlang te twijfelen over de aankoop van een motor, en op een dag stap ik buiten en koop ik 'm op vijf minuten tijd. Met Guggenheimer was dat hetzelfde. Jarenlang aarzelen, en op een dag stond ik op, ging ik aan mijn bureau zitten en begon ik aan een nieuwe Guggenheimer.
GUIDO: Voelde je je deze keer geremd?
Brusselmans: Nee, de oplossing was simpel: ik heb geen bekende namen gebruikt. Ik maakte me de bedenking dat de eerste Guggenheimer-boeken ook in Nederland goed verkochten, en daar had men geen flauw idee wie pakweg Willy Sommers en Isabelle A waren. Voor hen waren dat fictieve namen, dus heb ik Guggenheimer in de mode op een paar uitzonderingen na volledig fictief gehouden.
GUIDO: Het proces tegen Uitgeverij Guggenheimer kwam vanuit de modewereld. Het is vast geen toeval dat Guggenheimer zijn comeback maakt in de modebusiness?
Brusselmans: Toeval is dat niet, maar de verwijzingen naar die hele zaak zijn praktisch nihil in Guggenheimer in de mode. Waarom mode? Guggenheimer zit altijd in een milieu dat ik enigszins ken. De modewereld ken ik via Tania (Brusselmans' ex - HDP), die lang in die branche heeft gewerkt. Niet dat je in mijn boek een perfecte analyse van het Belgische modewereldje zult lezen, absoluut niet, en daar gaat het ook niet om. Het milieu is bijzaak, 't is de figuur die telt. Guggenheimer is alomtegenwoordig. Hij overschaduwt iedereen en alles, inclusief het milieu waarin hij zich bevindt. En er wordt hem nooit een strobreed in de weg gelegd. Daarmee zondig ik zwaar tegen de wetten van de romanschrijverij, maar dat is een keuze die ik maak. Ik lap die regels bewust aan mijn laars.
GUIDO: Heb je de smaak te pakken? Komen er nog meer Guggenheimer-boeken?
Brusselmans: Ja, de volgende keer zal hij zich wellicht in de voetbalwereld begeven. De werktitel luidt: Guggenheimer koopt een neger. (lacht)
"Als ik een tijd niet schrijf, word ik onrustig."
GUIDO: Vraag je je soms af wat er van je zou zijn terechtgekomen als je eerste verhalen dertig jaar geleden niet waren opgepikt door een uitgever?
Brusselmans: Dan was ik hoogstwaarschijnlijk geen schrijver geworden. Tien afgekeurde manuscripten schrijven en ze met de moed der wanhoop blijven opsturen naar uitgeverijen, dat zou ik niet hebben zien zitten. In het begin was ik trouwens nog niet zo fanatiek bezig met literatuur. Ik was toen ook nog aan het voetballen en ik wou eigenlijk drummer worden. Toen ik het manuscript van Het Zinneloze Zeilen had opgestuurd, kreeg ik pas een jaar later bericht dat ze het wilden uitgeven. Ik zie het nog voor me: een postkaartje met daarop: wij willen graag uw boek uitgeven, kom op die datum om dat uur naar Haarlem voor verder overleg. Maar het is niet dat ik een jaar lang elke dag vol verwachting naar de postbode ben gelopen.
GUIDO: Wat deed je toen voor de kost?
Brusselmans: Ik werkte in een bibliotheek, in een nepstatuut genaamd 'tewerkgestelde werkloze', maar dat stelde niet veel voor. Ik verdiende bijna niets, en die bibliotheek was de naam niet eens waard. Een 'ontspanningsbibliotheek' van de RVA, zeer klein, onder de grond, niet iets om de rest van je leven in te slijten. Maar wat kon ik doen? Ik was germanist en lesgeven was mijn ding niet.
GUIDO: Is schrijver het eenzaamste beroep ter wereld, misschien na vuurtorenwachter?
Brusselmans: Ja, met dat verschil dat als een vuurtorenwachter ziek wordt, er wellicht een reservevuurtorenwachter klaarstaat om zijn werk over te nemen. Zo werkt het bij mij niet. Ik kan tegen niemand zeggen: ik voel me niet goed, schrijf jij deze week mijn column eens, of brei eens een hoofdstuk aan mijn boek. Schrijven is niet alleen een fysiek eenzame bezigheid, je zit ook met het feit dat jij het moet doen, want niemand anders doet het in je plaats.
GUIDO: Wat bedoel je met 'moet doen'? Schrijf je uit noodzaak, of ben je een workaholic?
Brusselmans: Ik werk me niet te pletter, maar ik werk wel heel snel. Of ik nu vier uur zit te schrijven, of acht uur, het doet er niet toe, want de bottom line is dat ik het graag doe. Ik stap graag naar mijn bureau om iets te schrijven, hetzij een column, hetzij een stuk van een roman, hetzij whatever. Is dat noodzaak? Misschien wel. Als ik een tijd niet schrijf, vooral aan een roman, word ik onrustig. Dan begint het te kriebelen. Dan begin ik na te denken over wat mijn volgende project wordt, een fase waarin ik momenteel ook zit en die ik wel prettig vind. Zo'n denkfase is ook werken. Dikwijls denk ik dan: ik ga alles omgooien en iets doen wat niemand van me verwacht. Nu ja, dat denk ik al tien jaar. (lacht) Je bent wie je bent.
GUIDO: In de loop der jaren heb je een aantal keer aangekondigd dat je zou stoppen met schrijven, maar blijkbaar ging dat niet?
Brusselmans: Nee, stoppen ging niet. Tja, waarom zei ik dat? Iedereen is zijn werk wel eens beu. Het schrijven op zich ben ik altijd leuk blijven vinden, maar al wat erbij komt kijken staat me soms wel eens tegen. Hoe meer boeken je schrijft, hoe meer tijd je moet steken in promotie. Boeken verkopen zichzelf niet, helaas. Bij elk nieuw boek moet ik weer de hort op.
GUIDO: Zo kom je tenminste eens uit die eenzame vuurtoren waar we het daarnet over hadden.
Brusselmans: Inderdaad, zo kom ik nog eens onder de mensen, maar rond de publicatie van elk boek zit mijn agenda bomvol prutsinterviewtjes over van alles en nog wat. Neem nu de verkiezingen. Ik sta op de lijst met usual suspects die worden opgebeld: voor wie ga je stemmen, wat wil je veranderd zien in Gent, enzovoort. Of J.K. Rowling brengt een nieuw boek uit, en dan word ik door verschillende media opgebeld met de vraag of ik het eens wil lezen om er mijn gedacht over te zeggen. Dat soort dingen word ik wel eens beu. Als het Pasen is, vragen ze me of ik paaseieren ga rapen. Met Kerstmis willen ze weten wat ik voor mijn lief ga kopen. Op Nieuwjaar bellen ze me om te vragen wat ik heb gegeten. (lacht) Snap je?
GUIDO: Komt er bij leven en welzijn nog dertig jaar schrijverschap bij?
Brusselmans: Bij leven en welzijn, daar zeg je het. Binnen dertig jaar zal ik vijfentachtig zijn, stel je voor. Eerst zien of ik dat haal, met mijn rookgedrag... Maar zolang ik kan, blijf ik schrijven.
Meer jobinterviews opwww.guido.be
Meer artikels: (nog 257 artikels in deze categorie)